Tabaka nie stanowiła używki, czy nałogu - jak to tłumaczyli posłowie poprzedniej kadencji, ogłaszając tabaczną prohibicję.
Tabaka to tradycja, to coś, co pozwala się odprężyć, to coś co zbliża i łączy ludzi.
Tabaka jest bardzo kaszubską używką. Jeszcze nie tak dawno na Kaszubach prawie nie palono cigaretów, natomiast tabakę zażywali wszyscy, nierzadko nie wyłączając białek (kobiet).
W towarzystwie, najgodniejsza osoba zażywała najpierw sama, po czym częstowała sąsiada, ten po zażyciu podawał tabakierę następnemu - tabakiera pełniła rolę "fajki pokoju".
O niektórych księżach opowiada się, że kazanie rozpoczynali od zażycia, a niekiedy i poczęstowania wybranych (poczęstowanie tabaką przez dobrodzieja było poczytywane za duży honor).

Sygnałem do zażycia jest formuła "Chceme le so zażëc".

tabakierka

Najbardziej charakterystycznym na Kaszubach rodzajem tabakiery jest rożek. Z rożka tabakę sypie się do zagłębienia w nadgarstku, nie bez kozery zwanego "tabakierą anatomiczną" (fovea radialis). Najczęściej wykonywano rożki z formowanego na gorąco krowiego rogu. Dla bogatszych były rożki metalowe czy nawet bursztynowe, nieraz o wymyślnej formie (w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach możemy np. obejrzeć bursztynową tabakierę w kształcie buta z wysoką cholewą). Róg Antoniego Abrahama, będący wówczas w posiadaniu śp. ks. Hilarego Jastaka, był wykorzystywany w kampanii wyborczej w 1989 roku.

Eleganckie rogi do tabaki z polerowanego krowiego rogu. Tabaka z nich zażywana niepomiernie zyskuje na mocy i smaku. Starannie wykonana tabakiera również doskonale prezentuje się jako elegancka pamiątka z Kaszub. Takie tabakiery wytwarzano tylko na Kaszubach.
W celu uzyskania rożka do tabaki, krowi róg poddaje się długotrwałej obróbce polegającej na zmiękczaniu przez gotowanie, stopniowym nabijaniu na kliny, spłaszczaniu w imadle. Jest to proces pracochłonny i uciążliwy, dlatego rogarstwo jest rzemiosłem ginącym; obecnie tabakę można kupić w gotowych plastikowych pudełeczkach. Szansą dla tego tradycyjnego kaszubskiego rzemiosła jest spopularyzowanie jego wyrobów w charakterze pamiątek i przedmiotów, które mieć wypada.
Rogi uzyskują elegancki wygląd dzięki starannemu polerowaniu.

przyżądzanie tabaki

Tabakę przyrządzano ucierając składniki w denicy - glinianej misie, której wnętrze, dla lepszego tarcia, wysłane było grubym piaskiem.
Prawdziwi koneserzy i dziś przygotowują tabakę samodzielnie, nierzadko z tytoniu hodowanego samodzielnie, szczegóły przyrządzania utrzymując w tajemnicy.
Obecnie tabakę, w wielu gatunkach, można kupić w sklepach z tytoniem. Jednak w latach 1996 - 2000 była ona produkowana wyłącznie w konspiracji domowymi sposobami, gdyż obowiązywał wówczas ustawowy zakaz obrotu tabaką. Zakaz ten wywołał ogromne niezadowolenie Kaszubów i dzięki naciskom rodzimych polityków został zniesiony.
Ustawa "O ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych" z dn. 9.11.1995, Dz.U. z 30.01.1996, zabraniała produkcji i wprowadzania do obrotu, „wyrobów tytoniowych bezdymnych”. W nowelizacji z 5.11.1999, Dz.U. z 3.12.1999, z zakazu tego wyłączono tabakę.